W 1985 roku Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) pierwszy raz podała, że ciąża nie jest chorobą. Wśród jej zaleceń znalazły się również takie, że każda kobieta ma nie tylko podstawowe prawo do właściwej opieki przed porodem, ale też odgrywa kluczową rolę we wszystkich aspektach ciąży: uczestniczy w planowaniu, przeprowadzaniu i ewaluacji. WHO zwraca też uwagę, że czynniki społeczne, emocjonalne i psychologiczne są decydujące w zrozumieniu i wdrożeniu właściwej opieki przed porodem.
I choć wydaje się, że to proste, fundamentalne zasady, w praktyce bardzo często okazują się trudne do zrealizowania.
Na szczęście są organizacje takie jak Fundacja Rodzić po Ludzku, która wykonuje niezwykłą pracę, by zmienić na lepsze warunki rodzenia w Polsce. Pamiętaj, że znając standardy opieki okołoporodowej, możesz porozmawiać o nich z lekarzem i położną, abyś mogła podejmować decyzje, które są dla Ciebie najlepsze. Zadawaj pytania, by upewnić się, że rozumiesz podane wyjaśnienia.
Poniżej znajduje się kilka wskazówek, które pomogą Ci skuteczniej komunikować się z opiekunami.
1. Należy pamiętać, że poród jest zwykle normalnym, zdrowym procesem i że większość kobiet wymaga niewielkiej interwencji, aby mieć bezpieczny poród i zdrowe dziecko.
Zadawaj pytania i upewnij się, że rozumiesz oferowane wyjaśnienia.
Kilka przykładów:
* Wolelibyśmy nie spieszyć się z porodem, chyba że coś jest nie tak. Czy coś jest nie tak?
* Co się dzieje? Czy moja żona jest w niebezpieczeństwie? Czy dziecko jest w niebezpieczeństwie? Jeśli nie, chcielibyśmy nie przyspieszać sytuacji.
* Jakie inne opcje możemy rozważyć w pierwszej kolejności?
* Jaki to może mieć wpływ na poród mojej żony?
* Jaki wpływ może to mieć na dziecko?
* Dlaczego uważa Pan/Pani, że jest to konieczne w tym momencie?
* Czy to nagły wypadek medyczny?
* Czy to prawdopodobne w tym przypadku?
* Co się stanie, jeśli tego nie zrobimy i zaczekamy?
* Czy to dla mnie najlepsze? A jeśli tak, to dlaczego?
* Czy może być Pan/Pani pewien/pewna, że w moim przypadku przyniesie to więcej korzyści niż szkody?
2. Słuchaj swojego głosu podczas rozmowy z lekarzem lub położną. Wahasz się, czy wyrażasz swoje uczucia?
3. Użyj spisanej listy.
4. Jeśli to możliwe, spróbuj zadawać swoje pytania całkowicie ubrana, w pozycji siedzącej naprzeciw biurka lekarza lub położnej. Pozwoli Ci to postawić się na równym, dorosłym poziomie. Może warto wziąć to pod uwagę?
5. Bądź asertywna, a nie agresywna lub pasywna (asertywność oznacza obronę swoich praw bez naruszania praw innych). „Chcę…” może nie być najlepszym sposobem na podejście do tematu. Zwroty takie jak „Chciałabym lepiej zrozumieć _____”. Lub „Słyszałam o _______. Pytanie „Czy może mi Pan/Pani powiedzieć coś więcej na ten temat?” prawdopodobnie wygeneruje pożądane informacje, nie będąc potencjalnie obraźliwym dla drugiej osoby.
Lekarze i pielęgniarki również są ludźmii doceniają podejście do nich w taki sam sposób, w jaki chciałabyś być traktowana.
6. Pytaj o statystyki, np. wywoływania porodu czy cesarskiego cięcia w danym szpitalu, da Ci to obraz tego, czy czasem w danej placówce nie ma tego typu interwencji zbyt dużo.
7. Załóż, że personel medyczny działa w Twoim najlepszym interesie, ale nie zakładaj, że wiedzą, czego chcesz. Przygotuj swój „plan porodu” i przedyskutuj go z lekarzem lub położną przed wejściem na salę.
8. Spodziewaj się tego, co zaplanowałaś, ale zachowaj też elastyczność.
Poniżej pozostałe zalecenia WHO, które pozwalają spojrzeć z szerszej perspektywy na to, jak wyglądają dzisiejsze porody:
1. Kobiety powinny mieć możliwość wyboru rodzaju opieki nad nią, w oparciu o to, co preferuje.
Często kobiety mówią, że nie wiedziały, że na przykład mogą rodzić w domu, albo słyszą od personelu medycznego, że „nie wolno mi tego czy tamtego”, „muszę zrobić to i to”. Jak w przypadku każdego rodzaju opieki w szpitalu, pacjent ma prawo poznać swoje prawa, możliwości i opcje. Często kobiety boją się dopytywać i drążyć temat, jednak masz prawo wiedzieć. Odsyłam Cię na stronę Fundacji Rodzić po Ludzku, na której bardzo wiele takich kwestii jest wyjaśnionych.
2. W żadnym konkretnym regionie geograficznym nie ma uzasadnienia, aby cesarskie cięcie było wyższe niż od 10 do 15 procent urodzeń.
W Wielkiej Brytanii liczba cesarskiego cięcia zbliża się do 30 procent. W niektórych częściach Stanów Zjednoczonych dane te zmierzają w kierunku 40 procent. W Kolumbii 95 proc. w prywatnych szpitalach.
Na farmie u Iny May Gaskin w Tennessee, jest to 1,4 %.
Cięcie cesarskie jest wspaniałe w nagłych przypadkach- ratuje życie. Ale kiedy weźmiesz pod uwagę cud, jakim jest nasze ciało, jak to możliwe, że na przykład w Polsce ponad 40% (bo tyle wynosi ta liczba w Polsce) kobiet ma ciała, które nie mogą wykonywać funkcji, do której zostały zaprojektowane, czyli do urodzenia?
3. Nie ma dowodów na to, że cięcie cesarskie jest wymagane po wcześniejszym cięciu cesarskim. Poród pochwowy po cięciach cesarskich powinien być zachęcany zawsze, gdy jest taka możliwość.
Jest to bardzo interesujące stwierdzenie, ponieważ założenie jest często takie, że jedno cięcie cesarskie prowadzi do kolejnego – choć ten pogląd stopniowo się zmienia.
4. Kobietom w ciąży nie powinno się nakazywać przyjęcia pozycji na plecach z nogami do góry podczas porodu i każda kobieta musi swobodnie decydować, jaką pozycję ma przyjąć gdy zacznie rodzić.
Na szczęście, ta praktyka coraz rzadziej jest stosowana, chociaż prawdopodobnie to się zdarza dużo częściej niż powinno. W niektórych krajach jest to standardowa praktyka.
5. Systematyczne stosowanie nacięcia, nie jest uzasadnione.
Nacięcie polega na chirurgicznej interwencji krocza, aby umożliwić dziecku przejście przez większe otwarcie. Są pewne kraje, w których praktyka jest nadal absolutnie standardowa. Jak można pomyśleć, że kobieta musi być nacięta, aby urodzić dziecko, gdy jej ciało zostało zaprojektowane, aby to zrobić doskonale?
6. Nie należy wywoływać porodu dla wygody, a indukcja porodu powinna być zarezerwowana dla określonych wskazań medycznych. Żaden region geograficzny nie powinien mieć poziomu wykonywanego wywoływania porodu ponad 10 procent.
W Polsce wynosi to 40% i będziemy jeszcze o tym mówić.
7. Zdrowy noworodek musi przebywać z matką, tam gdzie pozwalają na to warunki zdrowotne obojga. Żaden proces obserwacji zdrowego noworodka nie uzasadnia oddzielenia od matki.
To zalecenie staje się coraz bardziej znane. Ta pierwsza godzina życia jest bardzo cenna. Jest to czas, kiedy tworzy się więź matki i dziecka, i nigdy nie powinno to być zakłócone, chyba że istnieje nagła potrzeba medyczna. Niektóre szpitale nawet zaczynają zachęcać do właściwego kontaktu skóra do skóry matki i dziecka po porodzie cesarskim, chociaż potrzebne jest dużo ciepłych koców, ponieważ sala operacyjna jest utrzymywana w stanie chłodnym, aby zmniejszyć ryzyko infekcji.
8. Karmienie piersią należy rozpocząć natychmiastowo, nawet zanim matka opuści salę porodową.
Każdy ssak karmi młode tak szybko, jak się urodzi: jagnięta, cielęta i niemowlęta też są tak zaprogramowane. To jest czas, kiedy karmienie piersią zaczyna się najłatwiej i naturalnie. Zaobserwowano niemowlęta ssące jeszcze w macicy, także jest to zupełnie naturalny proces. Dziecko, które jest natychmiast umieszczane na klatce piersiowej matki zaraz po porodzie, ma tendencję do czołgania się po klatce piersiowej i samo znajdzie sutek w ciągu pierwszych 20 minut po urodzeniu i zacznie się samo karmić. Uważa się, że dziecko jest prawdopodobnie prowadzone przez poczucie zapachu do wykonywania tej zupełnie naturalnej akcji.